RECHT IN ZICHT: Wat regel je bij volmacht en (levens)testament

George en Suus Bovenkamp varen met het ms Olivier. Met hen en hun vier volwassen kinderen gaat het goed, maar in hun omgeving hebben ze wat nare dingen meegemaakt: er is een vriendin overleden en een kennis is ernstig ziek. Beide hadden een eigen scheepvaartbedrijf én kinderen en ze hebben vanaf de zijlijn gezien wat een problemen dat zakelijk en privé kan geven. Ze bellen hun vertrouwenspersoon Mr. Specialis en die geeft advies. 

Je kunt dingen regelen voor na je overlijden, maar ook voor het geval je tijdelijk of blijvend niet meer in staat bent zelf beslissingen te nemen. Dus bijvoorbeeld bij ernstige ziekte, bij revalidatie, alzheimer of dementie. 

Wat er moet gebeuren na je overlijden, regel je in je testament. Daarin regel je bijvoorbeeld wat er met je vermogen moet gebeuren. In een testament kun je ook vastleggen wat er met minderjarige kinderen gebeurt als beide ouders komen te overlijden. Dat wil zeggen wanneer beide ouders het ouderlijk gezag hebben. Let op: wanneer alleen moeder het ouderlijk gezag heeft en komt te overlijden gaat de zorg niet automatisch naar de biologische vader. Die heeft immers geen gezag en is dus niet bevoegd iets over het kind te beslissen.

Het is ook mogelijk zonder testament iemand als voogd aan te wijzen door registratie van deze persoon in het gezag register. Iemand wordt overigens pas definitief tot voogd benoemd als hij heeft verklaard daartoe bereid te zijn.

Als niet is vastgelegd wat er na je dood met de kinderen moet gebeuren, neemt de rechter in overleg met de families een beslissing. Als je weet dat de betrokken families sterk van mening verschillen over de opvoeding van kinderen, is het goed zelf vast te leggen wie je voor de opvoeding van je kinderen het best geschikt acht. 

Als je vast wilt leggen wat er met de kinderen moet gebeuren in het geval je door ziekte of dementie niet meer ‘toerekeningsvatbaar’ wordt geacht, kan dat door een volmacht af te geven of een levenstestament op te stellen. 

In een volmacht kun je ook regelen dat iemand alles of een deel van je zaken voor je mag doen (geldzaken, bedrijf beheren en/of verkopen e.d.). In het eerste geval gaat het om een algemene volmacht. In het tweede geval gaat het om een beperkte volmacht, bijvoorbeeld een volmacht waarin staat dat iemand alleen financiële zaken tot een bepaald bedrag mag uitvoeren.

In een levenstestament kun je niet alleen zakelijke wensen maar ook persoonlijke voorkeuren regelen. Denk hierbij aan het al dan niet voortzetten van het bedrijf, verzorgen van huisdieren, beheer van sociale media, wel of niet reanimeren, wel of niet euthanasie.

Met betrekking tot je bedrijf kun je bepalen dat iemand het bedrijf gedurende een tijd voortzet (bijvoorbeeld één of twee jaar) in de hoop dat je binnen die termijn zelf weer voldoende hersteld zal zijn om het roer over te nemen. Daarnaast kun je vastleggen dat, als je binnen een bepaalde termijn niet voldoende hersteld bent, die persoon het bedrijf mag verkopen.

Belangrijk is dat u in alle gevallen één of meerdere personen benoemt die toezicht houdt/houden op de door u benoemde vertrouwenspersoon én dat vertrouwenspersoon wordt verplicht rekening en verantwoording af te leggen. Daarmee voorkom je problemen.  Er zijn voorbeelden waarbij het huis voor een veel te laag bedrag aan familie van de vertrouwenspersoon werd verkocht en de eigen familie financieel achter het net viste. 

Ynke Ooijkaas is advocaat bij Boonk Van Leeuwen Advocaten te Rotterdam en gespecialiseerd in vervoers-, binnenvaart- en handelsrecht. Ze geeft juridische ondersteuning aan diverse binnenvaartorganisaties alsook aan de zogenaamde ‘bruine vloot’.