RECHT IN ZICHT - Domicilie, woon- en briefadres
Tinus Hanzema woont al jaren aan boord van het ms ‘Tanja’. Hij heeft een briefadres bij zijn broer. Hanzema moet een nieuw paspoort aanvragen en ziet ineens allerlei vragen over woonplaats, adres en domicilie op zich afkomen. Wat betekenen deze begrippen en is er verschil? Hanzema vraagt het aan zijn advocaat mr Lex Specialis.
De wet gaat ervan uit dat je woonplaats de plaats is waar je koop- of huurhuis staat. In die plaats moet je je bij de burgerlijke stand inschrijven. Iedere burger moet ergens ingeschreven staan, zodat de overheid contact met je op kan nemen. Zoals voor je stempas, belastingformulieren, maar ook voor dagvaardingen.
Wie nergens staat ingeschreven, kan geen beroep doen op sociale voorzieningen, uitkeringen of toeslagen. Je kunt dan ook je paspoort niet zomaar even verlengen en ook zorgverzekeringen eisen veelal dat je staat ingeschreven bij de Basisregistratie Personen (BRP) in je gemeente.
Een schipper die aan boord woont, heeft niet altijd een vaste woon- of verblijfplaats aan de wal. In dat geval is een briefadres voldoende. Bij inschrijving bij de burgerlijke stand zijn er dus twee opties: een woonadres en een briefadres. Je mag daarnaast best een postbus hebben omdat het makkelijk is daar tijdens het varen je post op te halen, maar om als burger van Nederland ingeschreven te staan moet je dus altijd een woon- of briefadres hebben.
Inschrijven op een briefadres is tegenwoordig helaas niet zo eenvoudig meer. Dat mag niet meer bij een bedrijfspand of het boekhoudkantoor dat je belastingaangifte doet. Je moet (middels een formulier van de gemeente) schriftelijk toestemming hebben van de hoofdbewoner van het pand én het komt steeds vaker voor dat mensen met een briefadres zich elk (half) jaar bij de gemeente moeten melden. De gemeente hoopt op die manier fraude met briefadressen te voorkomen. Het is dan ook verstandig bij de inschrijving met een briefadres even te melden dat je vaart.
De keuze van een briefadres kan ook gevolgen hebben voor de andere bewoners van het pand. Het kan zijn dat de uitkering / de toeslagen van een medebewoner omlaag gaan omdat er nu op het adres meer mensen staan ingeschreven met een inkomen. Daarnaast kan het aantal ‘bewoners’ op een adres ook gevolgen hebben voor de hoogte van de gemeentelijke heffingen. En voor mensen met een huisje of caravan: de meeste gemeentes accepteren geen woon- of briefadres op parken of campings waar niet permanent gewoond mag worden.
Hanzema heeft al jaren een briefadres bij zijn broer en in zijn geval is het dus geen enkel probleem een afspraak te maken bij de gemeente om zijn paspoort te verlengen.
In gevallen waar het echt niet lukt een briefadres te vinden, wordt vaak verwezen naar het Leger des Heils, al hebben grote gemeenten soms zelf een speciaal adres dat gebruikt kan worden. Varenden kunnen in dat geval een beroep doen op het KSCC in Nijmegen.
Juridische gevolgen briefadres
Een briefadres is een gekozen woonplaats in de zin der wet waar de deurwaarder stukken zoals een dagvaarding mag betekenen, tenzij de deurwaarder weet dat het briefadres niet juist is en de stukken de geadresseerde bij betekening aan het briefadres niet zullen bereiken.
Ynke Ooijkaas is advocaat bij Boonk Van Leeuwen Advocaten te Rotterdam en gespecialiseerd in vervoers-, binnenvaart- en handelsrecht. Ze geeft juridische ondersteuning aan diverse binnenvaartorganisaties alsook aan de zogenoemde ‘bruine vloot’.
