“Ergens wacht een schip op mij”

Jane Lachman werkte als docent maritiem Engels op het Surinaams Maritiem Instituut te Paramaribo toen ze koos voor een carrière als stuurman en werktuigkundige. Inmiddels heeft ze haar diploma en vaarbevoegdheid. Ze wil graag op coasters of in de offshore werken.

HEERE HEERESMA JR

Karuna Ashna Lachman (Paramaribo, 1983), roepnaam Jane, is een Hindoestaans-Surinaamse. Ze heeft een MBA, een bachelor in Engels en een opleiding tot docent. En sinds juli 2018 haar diploma maritiem officier en werktuigkundige en vaarbevoegdheid. “Ik ben de eerste uit de familie die naar zee ging”, vertelt Jane aan boord van het zeilcharterschip Meander waarop ze als stuurman werkt.

Een carrière op zee is sowieso geen gebruikelijke keuze in Suriname, aldus Jane. Het Surinaams Maritiem Instituut (SMI) beschrijft ze als een klein schooltje met minder dan honderd leerlingen. En hoewel ze nog nooit op een schip was geweest, wilde ze opeens stuurman worden, dit tot aanvankelijke verbazing van de directeur van het instituut. Ze denkt dat het de behoefte om zichzelf te blijven ontwikkelen was die haar tot deze carrièrestap dreef.

Op het SMI kon ze lessen volgen en tegelijk les blijven geven, maar het SMI kon haar alleen een vooropleiding bieden; voor haar vaarbevoegdheid zou ze in Nederland moeten studeren. Gelukkig had het SMI een samenwerking met de Maritieme Academie Harlingen en in januari 2015 arriveerde ze met negen andere leerlingen voor het eerst in Nederland.

Stage

Jane liep stage op twee coasters van MF Shipping Group, op de Skagern van juli tot december 2016 en op de Ice Star van februari tot september 2017. “Ik heb een hele leuke tijd gehad. De werkdruk vond ik fijn”. Op zeker moment moest de cilinderlining gehoond worden.

De Russische machinist vroeg haar het cilinderdeksel eraf te halen, hij wilde weleens zien hoe ze dat ging doen. “Ik keek naar die steeksleutel en dacht aan wat een goeie vriendin van me zei: ‘Jane, if you cannot be strong, be smart’. Ik had niet genoeg kracht in mijn arm, dus ging ik die arm verlengen. Ik heb een lange pijp gezocht en over die steeksleutel geschoven. En daar ging-ie. ‘Smart girl,’ zei de machinist. Dat was in de eerste maand op de Skagern en toen kwam alles in me los. Als ik dat kon, kon ik alle andere dingen. En als je iets niet weet, vraag het”.

Respect

Hoe beviel haar het leven aan boord? “Dat was geweldig. En ik ben geen 18- of 19-jarige, ik ben van hun leeftijd. Op de Skagern was de kapitein 37, geloof ik, en ik was 33 of 34. Ik was de enige vrouw aan boord, maar ik heb nooit problemen gehad. Never nooit. Altijd respect voor elkaar”.

Op de Ice Star maakte ze echter kennis met de typisch mannelijke hebbelijkheid om het ‘zwakke geslacht’ in bescherming te nemen. “We waren een keer in Finland en het was min 17 of zoiets. Alles bevroor. We moesten de luiken openmaken. Zo’n luik weegt 500 kilo. Je gaat de kraan op, de gangway crane, daarmee til je ze op. Ik wou dat graag doen. De officier zei tegen me: ‘It’s very cold, it’s very dangerous, Jane’. Maar ik zei tegen hem: ‘But it will be my job! I will have to do it’. Hij zei: ‘Not today’. Ik zei: ‘Of course I have to do it today. No matter what you say, I WILL go up there’. Hij zei: ‘But you’re so small’. Ik zei: ‘Nothing will go wrong. Let me go. If I can’t handle it, I’ll stop the crane and then you can come’.

Machinist

Dat was de enige keer dat me iets niet zozeer geweigerd werd, maar dat ik erop gewezen werd dat ik een vrouw en klein ben. Het was niet iets negatiefs, ik zag wat hij bedoelde, maar ik zei: ‘Let me try first’. Het was freaking koud, er kwam snot uit mijn neus en die bevroor instantly, dus ik had ijs aan mijn gezicht. Ik ging naar binnen in de deck office en ik wilde het wegwrijven. Toen riepen ze: ‘No, no, Jane! Don’t, don’t, don’t, it’s going to hurt!’ Toen kwam de machinist en zei: ‘Come in the engine room with me. You never wipe it off, always let it come off by itself’. Bij de volgende haven vroeg ik aan die officier: ‘Can I go on the crane?’ Hij zei: ‘If you can handle Finland, you can handle this – go!”

“Ik ben blij dat ik tijdens mijn stage alle seizoenen heb meegemaakt aan boord. Een paar van die andere stagiaires zeiden: ‘Jane, we hebben niet eens ijsnavigatie gedaan’. Ik wel. Ik heb door bakken ijs moeten varen met de ijsbreker ervoor’. Enthousiast: ‘Ik wil heel graag beginnen. Dat kun je je niet voorstellen, ik sta echt te springen”.

Ervaring

Tijdens haar studie leerde ze via vrienden de Harlingse charterschipper Heine van der Molen kennen. De eerste keer dat ze de zee opging en überhaupt op een schip voer, was op zijn vorige schip, de Store Belt. Naar Terschelling in onstuimig oktoberweer. Tegenwoordig is ze stuurman op zijn nieuwe schip, de zeegaande zeilkotter Meander. Ze vertelt veel van Van der Molen geleerd te hebben.

Ze wil graag op coasters of in de offshore werken en heeft gesolliciteerd, maar tot dusver zonder resultaat. Een sleepboot in de Eemshaven viel af omdat er geen accommodatie voor een vrouw was en andere rederijen wilden personeel met minstens drie jaar ervaring. “Toen werd ik een beetje boos. Iemand moet mij de kans geven om die drie jaar ervaring op te doen. Er studeren zoveel mensen af, waar halen ze die drie jaar ervaring vandaan? Je moet ze een kans geven, zodat ze kunnen laten zien wat ze kunnen. Maar ik laat de moed niet zakken. Ergens wacht een schip op mij”.